We are Online Market of organic fruits, vegetables, juices and dried fruits. Visit site for a complete list of exclusive we are stocking.

Contact us

GUT HASTALIĞI VE BESLENME

GUT HASTALIĞI VE BESLENME

 

Gut Hastalığı Nedir?

Gut, metabolik bozukluklar sonucu, çeşitli hastalıkların peşi sıra gelen veya düzensiz yeme alışkanlıklarından kaynaklanan bir hastalıktır.

Bu hastalık, ani nöbetler halinde gelişir ve özellikle ayak başparmağı ve diz eklemlerinde şiddetli ağrı yaparak kendini gösterir. Bu ani ve yoğun ağrı veya gut atakları, kişilerde ayağın yanıyormuş gibi hissedilmesine neden olur.

Gut Hastalığının Nedenleri;

Gut hastalığı, kan ve metabolizma bozuklukları sonucu sağlıklı bir vücudun atık ürünü olan ürik asit üretiminin çok fazla artarak kandaki düzeylerinin yükselmesinden; başlıca dehidrasyon denilen vücudun susuz kalması gibi koşulların da etkisiyle böbreklerden ürik asit atımının az olmasından; veya vücutta ürik asit haline dönüştürülen pürin organik bileşiğinin bazı yiyecekler ile aşırı alımı sonucu kanda ürik asit birikiminden kaynaklanabilir.

Gut hastalığının kişilerde görülme olasılığını arttıran, kolaylaştıran ve hastalığa neden olan bazı etmenler şunlardır:

  • Böbrek hastalığı, tiroit hastalığı veya kalıtsal bir rahatsızlıktan dolayı vücudunuzun ürik asit atımında yaşanan metabolik bozukluklar
  • Orta yaşlı erkeklerde veya menopoz sonrası kadınlarda yaşanan hormonal değişimler sonucu artan yatkınlık
  • Aile öyküsünde gut hastası ebeveynler, kardeşler veya diğer aile üyelerinde gut hastalığının olması
  • Alkol tüketiminin çok olması
  • Diüretikler ve siklosporin gibi vücuttan ürik asit atımını etkileyebilecek ilaçlar alınmasını gerektiren koşullar
  • Yüksek tansiyon, diyabet veya uyku apnesi gibi durumların varlığı

Gut Hastalığının Tedavisi;

Gut, tedavi edilmediği takdirde sonunda artrite yani eklem iltihabına yol açabilir. Bu ağrılı durum eklemlerin kalıcı olarak hasar görmesine ve şişmesine neden olabilir. Bu nedenle uzmanlar tarafından doğru ve etkili tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekmektedir.

Doktorların önerdiği tedavi planı, gutun evresine ve şiddetine göre değişkenlik gösterir. Gut hastalığında ani başlayan ataklar sırasında ve ataklar arasındaki dönemlerde ayrı ayrı tedavi yöntemleri uygulanır. Ağrıların yoğun yaşandığı akut dönemlerde anti-inflamatuar ilaçlar kullanılır.  Hastalığın gidişatına göre ilaç tedavisinde kullanılan ilaçlar değiştirilebilir. Kandaki ürik asit miktarı aşırı yüksek ise idrarla ürik asit atımını artıran ilaçlar kullanılabilir. Akut dönemde hastaların genellikle istirahat etmeleri önerilir. Aksi takdirde fiziksel aktivite, atakların şiddetini artırarak kişileri daha zor bir duruma sürükleyebilir.

Gut hastalığında doktorların uyguladığı ilaç tedavisi kadar kişilere uygulanacak diyet tedavisi de oldukça önemlidir. Gut hastalığı tedavisi için hastaların diyetisyen tarafından hazırlanan özel bir diyete uymaları, bol su tüketmeleri ve hafif egzersiz programları ile yaşam kalitelerini arttırmaları hedeflenir.

 

GUT HASTALIĞINDA BESLENME TEDAVİSİ

Gut hastaları için uygulanan tedaviyi destekleyen ve hastaların yaşam kalitesini arttırmayı hedefleyen Gut Diyetinin genel özellikleri şunlardır:

  • Gut teşhisi konmuş hastaların diyetinde pürinden zengin besinler azaltılmalıdır. Örneğin; et, balık, kümes hayvanları gibi pürin içeren besinler akut ataklarda tüketilmez. Akut ataklar geçince bu besinler az miktarda (60 gr/gün) tüketilebilir. Süt, peynir ve yumurta, pürinden sınırlı bir diyette en iyi protein kaynaklarıdır.
  • Yağ, böbreklerden ürik asit atımını azalttığından diyette yağ alımı azaltılır.
  • Gut hastalığında kişilerin kilo kontrolünün de sağlanması gerekir. Aşırı kilolu olmak gut oluşum riskini artırır, vermek ise gut riskini azaltır. Ayrıca kilo vermek eklemlerdeki genel stresi de azaltır. Bu nedenle beslenme tedavisi boyunca kilo artışının önlenmesi ve kilolu bireylerin ise kilo vermesi hedeflenir.
  • Bol su içiminin teşviki ile vücut dolaşımının canlı tutulması sağlanır.
  • Alkol tüketimi, gut hastalığında dikkat edilmesi gereken önemli bir noktadır. Alkol, gut ataklarını tetikleyerek ürik asit birikimine neden olduğundan gut teşhisi konmuş kişilerin alkol tüketmemesi gerekir.

Beslenmenin yanı sıra yeterli egzersiz yapılarak hastalığın tedavisine de yardımcı olunmalıdır.

 

GUT HASTALARININ KAÇINMASI GEREKEN BESİNLER;

 

  • Tam yağlı süt, yağlı et suları ve bunlarla yapılmış yemekler
  • Sakatatlar (karaciğer, böbrek, dalak, işkembe, dil, beyin, kokoreç vb.)
  • Sucuk, pastırma, sosis, salam
  • Alkollü içecekler
  • Havyar, midye, kalamar, ıstakoz, ançuez, sardalya
  • Leblebi, kuruyemiş
  • Tam yağlı peynirler
  • Yağda kızartılmış, kavrulmuş, sos eklenmiş yemekler
  • Kepekli, çavdarlı, yulaflı ekmekler, krakerler
  • İçeriği bilinmeyen hazır gıdalar
  • Şeker ve şekerli besinler, tatlılar (Bal, reçel, marmelat, pekmez vb.)
  • Hamur işi, börek, çörek, pasta, kurabiye, kek vb.
  • Kaymak, krema, mayonez
  • Hayvansal yağlar (tereyağ, margarin, kuyruk yağ vb.)
  • Av etleri (Kaz, ördek, keklik, bıldırcın, tavşan vb.)


GUT HASTALIĞINDA SERBEST OLARAK TÜKETİLEBİLEN BESİNLER;

 

  • Yağı azaltılmış süt, yoğurt, kahve, çay, ıhlamur
  • Unlu yiyecekler, patates, pirinç, makarna, erişte, şehriye
  • Sebzeli veya katı pişmiş yumurta
  • Günde 3 yemek kaşığı kadar yağ
  • Bütün meyve ve meyve suları
  • Yağı az sığır eti, dana eti, kuzu, tavuk, hindi, balık eti
  • Az yağlı beyaz peynir
  • Az yağlı süt, yoğurt ve sebzelerden yapılmış çorbalar
  • Kuru baklagiller: Kuru fasülye, nohut, mercimek, bulgur (60 gr)
  • Sebzeler: Karnabahar, ıspanak (200 gr). Bezelye, mantar (60 gr). Diğer sebzeler.
  • Tuz, nane, tere, maydanoz, sirke, patlamış mısır, maya, kuruyemişler.

 

 

KAYNAKÇA:

https://www.healthline.com/health/gout-diagnosis

https://www.healthline.com/health/gout

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19692116/

https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-gut-hastaligi-tedavisi-mevcutlar-ve-gelecektenbeklentiler-87032.html

https://www.beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/75

 

                                                                                                                    Uzman Diyetisyen

                                                                                                                 İpek AĞACA ÖZGER